علم سرامیک

 صنعت ظروف شيشه اي درحال حاضرشامل شاخه هاي مختلفي ازجمله شيشه روميزي ، ظروف شيشه مقاوم در برابر حرارت (نسوز)، ظروف شيشه اي بسته بندي جهت صنايع غذائي و داروئي و كريستال بوده و هركدام از اين شاخه ها رشد مستقلي را درجهت توسعه از نظر كميت ، كيفيت و كاربرد دارا مي باشند .

در ذوب بعضی مواد، مواد کریستال شونده تبدیل به مذابی گرانرو می شوند. وقتی چنین مذابی به سرعت سرد می شود کریستال های یاد شده در یک توده بی نظم و بی شکل مستقر می گردند. براساس این تعریف می توان به این نتیجه رسید که هر ماده ای به شرط اینکه سریع از حالت مذاب سرد شود و فرصت تبلور نیابد, قابل تبدیل شدن به شیشه است.

بنابرین برای اینکه مواد بتوانند در اثر سرد کردن به آسانی از حالت مذاب به صورت شیشه در آیند, باید به هنگام سرد شدن سرعت تبلور در آنها پایین و افزایش ویسکوزیته آنها سریع باشد.

سیلیس یکی از موادی است که ویزگی های فوق را در ماهیت خود دارد, لذا یکی از بهترین شیشه سازها به شمار می رود. عناصر دیگری مثل بور و فسفر نیز میتوانند به عنوان شیشه ساز, در ساخت شیشه به کار گرفته شوند. شیشه های بوروسیلیکاتی با داشتن ویزگی های مهمی مثل مقاومت در مقابل شوک حرارتی از جمله شیشه های رایج در صنعت شیشه سازی می باشند.

موارد کاربرد شیشه متناسب با نوع آن متنوع و متفاوت می باشد. شیشه جام در ضخامت های معمولی و متداول بیشتر در ساختمان ها به کار می رود و با ضخامت های بالا هم به عنوان درهای شیشه ای مورد استفاده قرار می گیرند هم چنین در صنعت مبلمان کاربرد دارند, سایر اشکال شیشه نیز به صورت بطری و ظروف شیشه ای مورد استفاده قرار می گیرند, شیشه مورد نیاز صنایع مختلف مانند خودروسازان نیز, براساس مشخصات مورد نیاز آن صنعت, در کارخانه جات شیشه سازی تولید میشوند.

محصولات تولیدی طرح مورد بررسی ظروف کریستال, بطری و جار است. براساس تعاریف, دهانه ی بطری تنگ و دهانه جار یا ظروف, گشاد است. بطری های نوشابه و شیشه های سس و مربا نمونه هایی از محصولات طرح می باشد.

تعریف شیشه

تعاریف مختلفی برای شیشه وجود دارد که هنوز توافق کلی بر روی آنها حاصل نشده‌است:

تعریف کلی: شیشه یک جامد آمورف است.

تعریف انجمن آزمون و مواد آمریکا: شیشه ماده‌ای معدنی است که از حالت مذاب طوری سرد شده‌است که بدون تبلور به حالت صلب درآمده‌است.

تعریف آکادمی ملی علوم آمریکا: شیشه ماده‌ای است که در پراش اشعه ایکس آمورف بوده و و از خود رفتار انتقال به حالت شیشه نشان بدهد.

انواع شیشه

1. شیشه معمولی
2. شیشه های بردار
3. شیشه های سربی
4. شیشه های کوارتزی
5. سیلیکاتهای سدیم
6. شیشه های فسفات دار
7. شیشه های اوپالین

کد آیسیک ظروف شیشه ای

شماره تعرفه گمرکی ظروف شیشه ای

بررسی استانداردهای مرتبط با تولید ظروف شیشه ای

در زمینه این محصول استانداردهای ملی که از سوي موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تدوین شده است در ذیل آورده شده است :

کلیه موارد ذکر شده در خصوص استانداردها ، مطابق با موارد اعلام شده از طرف " موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران " به صورت زیر می باشد:

استاندارد های تدوین شده بین المللی در زمینه ظروف شیشه ای مواد غذایی

 1. مرحله ذوب

با ورود مواد اولیه به داخل کوره ، این مرحله شروع می شود و تا لحظه ای که آخرین ذرات مواد ذوب شود، ادامه می یابد. وقتی که بار وارد کوره می شود، مراحل زیر بر روی آن انجام می گیرد:

- از دست دادن رطوبت، منظور رطوبت همراه مواد اولیه می باشد؛

- انجام واکنش های شیمیائی بین اجزاء مواد اولیه و یا تجزیه آنها و آزاد شدن گازها؛

- ایجاد فازهای مذاب ناشی از ذوب اجزاء با نقطه ذوب پایین یا محصولات حاصل از واکنش های اولیه؛

- حل شدن باقی مانده ذرات جامد در مذابهای تشکیل شده و ایجاد یک مذاب همگن؛

- فراریت اجزائی از مواد اولیه

- خارج شدن حبابهای گاز ناشی از واکنش های مواد اولیه و یا هوای محبوس بین ذرات.

2. مرحله تصفیه

خروج گاز از داخل مذاب که به صورت حباب خیلی ریز و یا درشت می باشند، در این مرحله انجام می گیرد . صعود حبابها به سطح با افزایش دما نسبت مستقیم دارد . مواد اولیه تصفیه کننده ب ه کار برده شده ، عبارتند از: اکسید ارسنیک، آنتیموان، سولفیت سدیم و کلرور سدیم.

3. مرحله هموژنه کردن

هموژنه شدن مذاب به طوری که ترکیب شیشه در تمام نقاط یکسان باشد . هموژنه نبودن شیشه باعث اشکالات و نامقاوم بودن در برابر تنش می شود.

4. مرحله کاهش درجه حرارت

1200 درجه سانتی گراد می باشد که این درجه حرارت بالا ، عمل - معمولاً مذاب دارای درجه حرارت 1300 تصفیه را راح ت تر می کند. البته چنین مذابی را نمی توان شکل داد . از این رو باید ب ه تدریج درجه حرارت آن را پائین بیاوریم تا بتوانیم عمل شکل گیری را انجام دهیم

معرفی روش های مختلف تولید

ظروف شیشه ای به سه روش قابل تولید می باشد که عبارتند از:

1- روش سنتی

2- روش نیمه اتوماتیک

3- روش کاملاً اتوماتیک

بررسی خط تولید به کار رفته در صنایع

به طور کلی خطوط تولید به کار رفته در صنایع، به صورتهای زیر می باشد:

1- خط تولید مستقیم:

در این خط تولید مواد خام از یک طرف وارد شده و از طرف دیگر محصولات خارج می شوند . در این روش دستگاههای مورد استفاده پشت سر هم و ب ه طور مستقیم قرار گرفته اند. این روش بیشتر در کارهای مونتاژ و امثال آن بیشتر استفاده می شود.

2- خط تولید U شکل:

در این خط تولید ، دستگاهها طوری قرار می گیرند که یک حالت U شکل بدهند و بیشتر در مواردی به کار می برند که سرعت تولیدات بالا می باشد. در این خط تولید ، مواد اولیه و محصولات تقریباً از یک طرف

کارگاهها وارد و خارج می شوند. این خط تولید به خاطر اینکه در مساحت کار گاهها صرفه جوئی می کند و نظارت بر کیفیت و کنترل نیز بهتر انجام می گیرد، بیشتر مورد استفاده می باشد.

3- خط تولید سیکلی (دایره ای):

در این خط تولید ، تقریباً مواد اولیه و محصولات از یک نقطه وارد و خارج می شود. در این مورد دستگاههای مورد استفاده به صورت دایره ای قرار گرفته و کنترل کننده در مرکز می باشد . بیشتر برای سیستمهایی استفاده می شود که از دستگاههای اتوماتیک بیشتر استفاده شود . در تولید بالا و سیستم بسته بندی اتوماتیک، نیز از این مورد بیشتر استفاده می کنند.

4- خط تولید زیگزاگ:

این خط تولید که بیشتر به صورت مارپیچی می باشد ، در خط تولیدهائی که محدودیت جا دارد ، مورد استفاده قرار می گیرند. کنترل کیفیت در این مورد سخت تر از موارد دیگر می باشد. با توجه به مطالب فوق خط تولید در نظر گرفته شده برای یک واحد تهیه ظروف شیشه ای به صورت خط تولید U می باشد. پروسه تولید در این سیستم در شکل زیر نشان داده شده است.

سفارت ژاپن با همکاری موزه ملی ایران، انجمن هنرمندان سفالگر ایران و بنیاد ژاپن از تاریخ 13 تیر تا 2 مرداد با معرفی "کوبه‌ای کاتو"ی هفتم از استادان برجسته سفالگری ژاپن، نمایشگاه "سفال زرین فام از دیروز تا امروز" را برگزار می‌کند.

در این نمایشگاه آثار کوبه‌ای کاتو و "تاکوئو کاتو"، پدر کاتو و گزیده ای از آثار زرین فام موزه ملی ایران و آثاری از انجمن هنرمندان سفالگر ایران به نمایش گذاشته خواهد شد.

علاوه بر برگزاری این نمایشگاه، سخنرانی توسط کاتو و تنی چند از هنرمندان انجمن هنرمندان سفالگر ایران در خصوص تکنیک زرین فام، برگزار شده و همچنین کارگاه سفال زرین فام تشکیل خواهد شد.

آثار زرین فام به گونه‌ای از سفالینه گفته می‌شود که بدون استفاده از طلا، درخشش زرین و بازتاب رنگارنگی را به همراه دارد.

اگرچه در قرن 10 الی 13 این تکنیک در ایران و خاورمیانه رونق گرفت ولی این صنعت رفته رفته روند آرامی را دنبال کرد.

استاد "تاکوئو کاتو" بعد از سال‌های متمادی تحقیق و مطالعه موفق شد تا این تکنیک را روز آمد کند و پسر وی، استاد کوبه‌ای کاتوی هفتم این هنر را از پدر خود به ارث برد.

در این نمایشگاه با کشف رازهایی در خصوص هنر سفال زرین فام و توجه ایرانیان، شاهد تبادل فرهنگی بین دو کشور ژاپن و ایران خواهیم بود.

مراسم افتتاحیه روز 13 تیر از ساعت 17:00 در موزه ملی ایران (گالری نمایشگاه های موزه اسلامی) واقع در خیابان امام خمینی، ابتدای خیابان 30 تیر برپا می‌شود.

این نمایشگاه تا روز 2 مرداد دایر خواهد بود.

سفال زرین فام چیست؟

هنر استفاده از لعاب زرین فام در دوران سلجوقیان متداول شد.

در واقع هنر سفال زرین فام دست پرورده هنرمندان صنعت کار ایرانی است که مایه مباهات و فخر این سرزمین است که اگر با ارائه اطلاعات و رموز کاربه نسل های بعدی منتقل شود از فراموشی و زوال در امان می ماند.

لعاب زرین فام که ابوالقاسم فردوسی آن را دو آتشه می خواند، رایج ترین و معروف ترین تکنیک در تزئینات سفال و کاشی بود. این تکنیک ابتدا در قرن دوم هجری در مصر برای تزیین شیشه مورد استفاده قرار می گرفت.

مراحل کار به این شرح بوده که پس از به کار گیری لعاب سفید بر روی بدنه ظرف و پخت آن، سفال با رنگدانه های حاوی مس و نقره رنگ آمیزی شده و مجددا در کوره حرارت می دیده و در نهایت به صورت شیء لعابی درخشان و فلزگونه ای در می آمده است.

این تکنیک نه تنها بر روی ظروف سفالین که بر روی کاشی نیز صورت می گیرفته و در تزیینات بنا از آن استفاده می شده است.

با توجه به مطالعات پیکره شناسی که بر روی نخستین کاشی های معروف به زرین فام انجام گرفته و نیز از آنجایی که در این نوع ازکاشی ها بیشتر طرح های پیکره ای استفاده  می شده تا الگوهای گیاهی، می توان گفت این نوع از کاشیها به ساختمان های غیرمذهبی تعلق داشته اند.