هنر همجوشی شیشه

در تعریف شیشه آمده است که شیشه مایعی است سرد شده . این تعریف بدلیل ساختار مولکولی شیشه است که هرچند به ظاهر جامد می باشد ولی پیوند مولکولی آن نا منظم و شبیه به مایع است. شیشه خالص که همان سیلیس است دمای ذوب نسبتا بالایی در حدود ۱۷۰۰ درجه دارد که برای پایین آوردن دمای ذوب از مواد تعدیل کننده ای مانند اکسید سدیم استفاده می شود تا با شکستن پیوند مولکول های سیلیس دمای ذوب آن را پایین آورد و قابلیت شکل پذیری به شیشه بدهد.

در زمان ذوب شیشه می توان با استفاده از یون های فلزات درخمیر شیشه رنگ ایجاد کرد این عمل در شیشه های آهکی یعنی شیشه هایی که در ترکیب آنها اکسید کلسیم وجود دارد با سهولت انجام می شود.  به عنوان مثال اکسید آهن باعث ایجاد رنگ سبز، اکسید منگنز رنگ بنفش و کبالت شیشه را به رنگ آبی در می آورد.


 خمیر شیشه پس از طی مراحل اولیه ذوب در کارخانه با دو روش غلطکی و یا غوطه وری به شکل شیشه تخت در می آید.

 در روش همجوشی شیشه یا همان فیوز گلاس شیشه به دمای ذوب نمی رسد بلکه فقط کمی نرم می شود و قطعات شیشه بر اثر این حرارت و نرم شدن به یکدیگر متصل می شوند به همین دلیل در تعریف فیوز شیشه آمده است : اتصال قطعات شیشه به یکدیگر بر اثر حرارت .

حال این تکنیک در دستان هنرمند شیشه گر این امکان را به او می دهد تا فرم ها و تصاویر مورد نظر خود را مجسم سازد .انواع رنگ ها، شیشه های رنگی، شیشه های بافت دار، شیشه های کارگاهی  و هر آنچه که ماهیت شیشه ای دارد  موادی هستند تا هنرمند ذهنیات خود را توسط آنها تجسم بخشد.

هر چند بر طبق تعریف فیوز شیشه اتصال دسته یک گلدان شیشه ای به بدنه آن نیز نوعی همجوشی شیشه محسوب می شود و دارای تاریخچه ای به قدمت ساخت شیشه است، ولی هنر فیوز گلاس که در اینجا منظور نظر ماست در دنیا سابقه طولانی ندارد . این هنر منشاء اروپایی داشته و با پدید آمدن تکنولوژی ساخت کوره های مخصوص این هنر نیز به آرامی رشد پیدا کرد و سپس به سایر کشورها مانند آمریکا، ترکیه، یونان و … نیز رسید به طوری که هم اکنون در زمینه مواد اولیه و ابزار تا حدی رشد یافته است که هر کسی به راحتی با استفاده از این محصولات آماده می تواند در زمینه هنر فیوز گلاس فعالیت داشته و با این تکنیک اثر هنری خلق نماید .

در ایران عمر این هنر به حدود یک دهه می رسد و هنرمندان با توجه به جوان بودن آن و نبود بسیاری از امکانات اولیه این تکنیک را به خوبی قدر دانسته و در راه رشد و تعالی آن قدمهای خوبی برداشته اند و آثار زیبایی آفریده اند .


شیشه در طول تاریخ به عنوان ماده ای سحر کننده و جادویی در ذهن ها جای داشت و گاه هنرمند شیشه گر نیز مانند کیمیاگران سعی در حفظ اسرار کار خود داشته است ولی امروزه هنرمندان با علاقه و عشق آثار و تجربیات خود را در اختیار همگان قرار می دهند تا راه اعتلای این هنر به سهولت باز گردد.

 یکی از راه های گسترش هنر شیشه گری استفاده از آن در معماری و دکوراسیون داخلی است چرا که حضور آثار دست ساخته در جایی که ما زندگی می کنیم و هر روز و هر ساعت با آن در ارتباطیم و تمام فضای اطراف ما را اشغال کرده است، ما را بیشتر تحت تاثیر انرژی حاصل از آن قرار می دهد . ارتباط مناسب میان هنرمندان و صنعتگران با طراحان، مهندسین و معماران باعث می گردد آثار منحصر به فردی خلق شوند که به جرات می توان گفت  تحولی در معماری ایجاد خواهد کرد .

زنی که پارکینگ را تبدیل به کارگاه همجوشی شیشه کرد + تصاویر

زنی که پارکینگ را تبدیل به کارگاه همجوشی شیشه کرد + تصاویر

دوشنبه 31 فروردین 1394 - 08:28
کارگاه‌های تولیدی صنایع دستی زنان

مهسا ملاحسینی از زنان هنرمند در ساخت اشیای کاربردی و تزیینی با متریال شیشه است؛ محصولات کارگاه کوچک او تاکنون توانسته بازار فروش خوبی را بین عموم مردم پیدا کند.

به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، مهسا ملاحسینی که در رشته صنایع‌دستی تحصیل کرده، به واسطه آموزش‌هایی که دیده، با این هنر آشنا شده و پس از دانشگاه از پارکینگ خانه برای راه‌اندازی کارگاه استفاده کرده. او در آغاز کار را با یک کوره کوچک کار روی شیشه آغاز کرده است و با پیداکردن بازار فروش، کارش را گسترش را داده است.

این هنرمند جوان که از سوی سازمان صنایع دستی بیمه قالی‌بافان است، هر روزه به همراه 4 نفر دیگر از زنان حوزه صنایع‌دستی در کارگاه همجوشی شیشه (در همجوشی شییشه از انواع شیشه به عنوان ماده اولیه کار خود استفاده می‌شود که البته باید در زمان فیوزینگ نسبت به ساختار شیشه‌ها اطلاعات کاملی داشت که شیشه دچار تنش و شکست در کوره نشود) محصولات متنوعی را تولید می‌کند.

او در تشریح کار با چندین کوره‌‌ که در ابعاد متفاوت هستند اظهار کرد: «برای پختن تولیدات کارها در کوره‌ها با دمای 740 تا 800 درجه قرار می‌گیرد. این میزان درجه به ابعاد کار و کوزه بستگی دارد زیرا حرارت باید تا حدی باشد که شیشه به طور کامل ذوب شود.»

ملاحسینی با اشاره به این‌که رنگ‌هایی که در کارها استفاده می‌کند عموماً رنگ‌هایی است که در کوره نمی‌سوزد، به مشکلات این حوزه اشاره کرد و در ادامه اظهار کرد: «برخی از رنگ‌هایی که استفاده می‌کنیم در زمانی وجود دارد و در زمانی دیگر یافت نمی‌شود و این در زمانی‌که سفارش در دست داریم مشکل‌آفرین است.»

او مدت زمان آماده شدن یک محصول را متفاوت می‌داند و می‌گوید: «درکارهای بزرگ هم کار برش شیشه و نقاشی بیشتر طول می‌کشد و این زمان‌بندی را تغییر می‌دهد. در کار با شیشه این نکته مهم است که رنگ‌ها کامل خشک شده باشد.»

وی که در حوزه آموزش نیز فعال است، دوره آموزشی را با توجه به استعداد افراد متغیر می‌داند.

ملاحسینی درباره آسیب‌دیدگی در کار با شیشه گفت: «گاه ممکن است دست کمی بریده شود ولی اگر رعایت کنند و از عینک حین کار استفاده کنند، اتفاقی نمی افتد. هنرمندان مشغول به کار در این کارگاه در حین تولید سر انگشتانشان چسب می‌زنند تا دچار آسیب نشوند بنابراین اگر افراد با توجه به این توصیه‌ها کار کنند مشکلی نخواهند داشت.»

او اشاره می کند: « زمانی برای فروش تولیداتم بازاریاب داشتم ولی بعد که کار وارد مغازه‌‌ها شد مشتری‌اش را پیدا کرد. همچنین در آغاز به صورت امانی کارهایمان را به مغازه‌داران می‌دادیم و پس از فروش تسویه انجام می‌شد که با زیاد شدن مشتری کار از حالت امانی خارج شد.»

به گفته ملاحسینی بیشترین چیزی که در این کارگاه تولید می‌شود آیینه‌های دیواری، ساعت دیواری، ساعت رومیزی، جاشمعی، تابلو و جاکلیدی است. البته یکسری کارها از جمله تولید برای دکوراسیون داخلی وجود دارد که گاهی سفارش داده می‌شود.

بر اساس سخنان این هنرمند جوان جاکلیدی به دلیل کاربردی که دارد، فضای کمی که اشغال می‌کند و هزینه‌ پایینش، آیینه، ساعت و هفت‌سین که در ایام عید سفارش داده می‌شود، جزو پرطرفدارترین محصولات این کارگاه است.

 

آموزش  فیوز گلاس در 5 قدم

آموزش  فیوز گلاس در 5 قدم
 
قبل از شروع آموزش هنرجویان عزیز این نکته را باید در نظر داشته باشند که این آموزش به صورت تئوری است وکمک می کند تا با هنر فیوزگلاس به صورت مختصر و مفید آشنا شوید ولی جهت یادگیری کامل بایستی هنرجویان حتما تجربه های شخصی داشته باشند تا به طور کامل با این هنر زیبا و جذاب آشنا شوند .
 
تعریف فیوز گلاس : فیوز گلاس  به اتصال شیشه های همفاز بر اثر حرارت گفته می شود .
 
 
قدم اول : برش شیشه
 
برش شیشه در فیوز گلاس مهم است چرا که می بایست بیس و فرم مورد نظر به خوبی برش بخورد هرچند  که قطعات فیوز در درون کوره کمی دچار تغییر سایز و گاهی اعوجاج می شوند , که خود زیبایی کار را بیشتر می کند , ولی برش مهارتی است که همه هنرجویانی که علاقمند به کار در این رشته هستند باید آن را به خوبی بدانند و این مهم میسر نمی شود مگر با تمرین بسیار .
هنرجویانی که علاقمند به یادگیری دقیق برش شیشه هستند می توانند در قسمت آموزش استین گلاس جزئیات را مطالعه نمایند .
پس از انتخاب طرح مورد نظر شروع به برش زمینه کار و فرمها و قطعات مورد نظر میکنیم . نکته مهم در این قسمت این است که در انتخاب قطعات باید دقت کنیم تا ضخامت شیشه های فیوز از بیس کار کمتر و یا حداقل به یک ضخامت باشد . به عنوان مثال اگر بیس شیشه 6 میل است قطعات فیوز آن 6 میل و یا کمتر باشد . و همچنین از قطعاتی استفاده کنیم تا با شیشه زمینه همفاز بوده و شیشه را دچار تنش نکند . این موضوع البته تا حد نیازی به تجربه دارد که تا آنجا که تجربیات اینجانب کفایت کند به هنرجویان منتقل می نمایم و مابقی را هنرجویان در تستهایی که در طول کار انجام میدهند خود تجربه می کنند .
قدم دوم : رنگ آمیزی
گاه در فیوز قطعات از شیشه های رنگی استفاده می کنیم که زیبایی خاصی به کار می دهند ولی گاهی نیز به جای استفاده از شیشه های رنگی می توانیم از رنگهای مخصوص استفاده کنیم . این رنگها , رنگهای مخصوصی هستند که در دمای بالا پخته می شوند و کاملا در درون شیشه نفوذ می کنند و ثابت می شوند و بر اثر خراش و یا شستشو نیز دیگر پاک نمی شوند .
رنگهای مخصوص شیشه به شکل پودری در بازار وجود دارند که باید با روغن مخصوص مخلوط شود و سپس با کمی تینر می توان غلظت رنگ را کنترل کرد . پس از آماده شدن رنگ می توان آن را با قلمو و یا پیستوله بر سطح کار پاشید تا قطعات با شکل و طرح مورد نظر رنگ آمیزی شوند .
قدم سوم : آماده کردن سایر قطعات فیوز
اگر به آثار فیوز گلاس نگاه کنیم میبینیم که علاوه بر قطعات شیشه های برش خرده از انواع دیگرشیشه ها نیز می توان استفاده کرد که در ذیل به تعدادی از آنها اشاره می کنیم .
شیشه خرده : انواع شیشه های رنگی فلوت و یا کارگاهی و یا حتی  انواع شیشه های ضایعاتی را می توان پس از خرد کردن کامل بر روی کار فیوز کرد . این شیشه ها به دلیل آنکه ریز و خرد هستند قابلیت اجرای بسیاری از طرحها را دارند .
خرده های شیشه سکوریت : شیشه های سکوریت شیشه هایی هستند که بدلیل عمل سکوریت شدن بر روی آنها بعد از خرد شدن به شکل قطعات بسیار ریز و زیبایی در می آیند که بعد از فیوز جلوه زیبایی دارند .
تیله های شیشه ای : تیله و یا گویهای شیشه ای در کارهای فیوز شیرینی خاصی به اثر می دهد و گاه در بعضی از طرحها قطعه ای است  که کمک می کند تا طرح به شکل زیباتری اجرا شود .
ورق مس : بسیاری از هنرجویان علاقمند هستند تا مواد مختلف را با شیشه تلفیق کنند این کار هرچند با بسیاری از مواد امکان ندارد و آن هم بدلیل حرارت نسبتا بالای کوره است ولی بعضی از مواد این امکان را به ما می دهند که با شیشه تلفیق شوند از آنجمله می توان به ورق مس اشاره کرد .
ورقهای نازک مس به راحتی برش می خورند و شکل می گیرند به همین دلیل فرمهای زیبایی را می توان با آنها ایجاد کرد و مابین دو لایه شیشه فیوز کرد .
جذابیت فیوز گلاس برای هنرجویان همیشه در این است که خودشان مواد مورد علاقه شان را تست کنند و نتیجه را ببینند که البته گاهی اتفاقات جالب و جذابی می افتد که خیلی هم از قواعد پیروی نمی کند .
فیوز نواری : نوارهای نازک از شیشه را برش می زنیم و به شکل دلخواه که می تواند منظم و یا نامنظم باشد بر روی هم قرار می دهیم در این روش می توان از رنگهای مختلف نیز استفاده کرد . بعد از فیوز شدن این قطعات اگر مایل باشید می توانید آن را اسلامپ کرده و به هر فرمی که علاقه دارید در آورید که در قسمت آموزش اسلامپ به این تکنیک خواهیم پرداخت .
 
قدم چهارم : قرار دادن در کوره
این مرحله مانند قرار دادن  پیتزا در فر است چرا که قطعات بر روی بیس چیده شده اند ولی هنوز خام هستند و امکان دارد از روی کار بریزند و یا جابه جا شوند به همین دلیل قطعه را به آرامی حرکت می دهیم و داخل کوره قرار می دهیم .
سطح کوره های فیوز از مواد نسوز پوشیده شده اند و شیشه به آنها نمی چسبد ولی بهتر است که سطح کوره را با پودر بپوشانیم تا سطح اصلی کوره بهتر محافظت شود . برای این کار از پودر تالک استفاده می کنیم تا سطحی یکدست به ما بدهد .
قدم پنجم : نمودار حرارتی کوره
پس از قرار دادن کارهای فیوز در داخل کوره درب آن را می بندیم و کوره را روشن می کنیم و آماده حرارت دهی می نماییم . شیشه ها باید به آرامی و طبق یک نمودار حرارتی مناسب به دمای مورد نظر برسند . در فیوز شیشه با کنترل حرارت می توانیم مقدار فیوز شدن قطعات را تغییر دهیم که این موضوع منجر به دو نوع فیوز می شود . نوع اول فیوز خام است که شیشه ها فقط به هم می چسبند و لبه ها کامل باقی می مانند و دفرمگی زیادی اتفاق نمی افتد نوع دوم فیوز کامل یا در اصطلاح فول فیوز است که در این حالت شیشه ها طوری در دل هم فیوز می شوند که گویا یکپارچه بوده اند و لبه ها از بین می رود و معمولا سایز شیشه تغییر می کند و گاه دفرمه می شود .
 در ذیل نمودار حرارت دهی در دو حالت مختلف مشخص شده است که البته باید توجه داشت که پیک حرارتی در کوره های مختلف کمی با هم متفاوت است .
 

 
 

این هنر ارزشمند در ساخت محصولات تزیینی و کاربردی مانند انواع ظروف , دیوار کوب , چراغهای تزیینی و همچنین مصارف ساختمانی مانند کاشیهای شیشه ای دست ساز , سقفهای کاذب , پارتیشن بندی , شیشه های تزیینی درب و پنجره و بسیاری موارد دیگر کاربرد دارد .