رکود ساخت‌وساز نه تنها مصرف کاشی و سرامیک را در کشور به شدت کاهش داد بلکه معادن تولید خاک‌نسوز را نیز با چالش جدی مواجه کرد؛ به گونه‌ای که 30 درصد بازار خود را از دست دادند.

مهدی ارغوان - عضو هیات مدیره خانه معدن فارس - در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا در مورد شرایط تولید‌کنندگان خاک‌نسوز با اشاره به این‌که وضعیت اقتصادی و رکود ساخت‌وساز در معادن مربوطه این بخش نیز تاثیر گذاشته است، اظهار کرد: در گذشته سالانه 450 میلیون مترمربع کاشی و سرامیک تولید می‌شد که برای این امر نیاز به 9 میلیون تن خاک صنعتی بود و از طریق 190 معدن فعال کشور تامین می‌شد.

وی با اشاره به رکود شدید حاکم در صنعت کاشی و سرامیک که از اواسط سال 1393 آغاز شده بود، گفت: این امر موجب کاهش 30 درصدی تولید کاشی و سرامیک شد؛ بنابراین با توجه به نیاز هر مترمربع به 12 تا 18 کیلوگرم ماده اولیه، مصرف خاک‌ صنعتی نیز حدود 30 درصد و به عبارت دیگر دو میلیون و 700 هزار تن کاهش یافت.

عضو کمیسیون صنعت و معدن اتاق بازرگانی با اشاره به این‌که بخش عمده‌ای صادرات کاشی و سرامیک به کشور عراق صورت می‌گرفت، یادآور شد: در سال‌های گذشته پس از جنگ داعش ایران تقریبا بازار عراق را از دست داد لذا برخی کارخانه‌ها برای حل مشکل به فکر کاهش تولید یا دگرگون‌سازی استراتژی تولید افتادند و برخی با این فکر از خاک ارزان‌تر در تولید کاشی و سرامیک استفاده کردند که در پی آن در دراز‌مدت کاشی‌ها ترک می‌خورد و در نهایت مصرف‌کننده متضرر می‌شود.

ارغوان اظهار کرد: برخی کارخانه‌ها نیز تلاش کردند از خاک با کیفیت‌تر و از خاک سفیدبر به جای خاک قرمز استفاده کنند اما در این حوزه با چالش کمبود خاک سفیدبر مواجه هستیم. از سوی دیگر کارخانه‌ها نیز زیرساخت مناسب تغییر خط تولید را ندارند بنابراین با چالش مواجه شده‌اند.

وی با اشاره به افزایش چشمگیر حقوق دولتی در سال گذشته نیز به عنوان یک چالش بزرگ برای معادن خاک خاطر نشان کرد: حقوق دولتی در اوایل سال گذشته از 1500 تومان به 6000 تومان رسید؛ بنابراین معادن به سراغ قسط بندی رفتند. در نهایت با توجه به مشکلات نقدینگی برخی معادن مجبور شدند باطله برداری را که هزینه‌های زیادی دارند را کاهش دهند و این مساله باعث کاهش طول عمر معدن می‌شود، چراکه در صورت عدم باطله برداری عملیات معدن‌کاری در دراز‌مدت به سختی صورت می‌گیرد.

عضو هیات مدیره خانه معدن فارس همچنین با اشاره به کاهش اضافه‌کاری‌های پرسنل معادن به عنوان یکی‌دیگر از راهکارها در راستای تحمل دوران رکود گفت: انجمن‌ها در مجموع به این نتیجه رسیده‌اند که محصولات قسطی داده شود تا زمانی که بازار از رکود خارج شود.

ارغوان با اشاره به این‌که شاید لازم باشد دولت در بخش مسکن طرح ویژه‌ای در نظر گیرد که جایگزین مسکن مهر شود، گفت: با خروج ساختمان‌سازی از رکود، وضعیت معادن بهبود بخشیده می‌شود.

وی در مورد صادرات خاک‌ نسوز نیز یادآور شد: حجم صادرات چشم‌گیر نیست و در ارقام کم صورت می‌گیرد، در حالی که به طور معقول می‌توان 30 تا 40 درصد تولید معدن را صادر کرد.

عضو هیات مدیره خانه معدن فارس در مورد احتمال بهبود بازار خاک نسوز در پساتحریم نیز تصریح کرد: در صورتی که مشکل ساختمان‌سازی در داخل حل شود یا گشایشی در بازار‌های خارجی کاشی و سرامیک ایجاد شود، می‌تواند تاثیر مثبت در بازار خاک نسوز بگذارد.

ارغوان با اشاره به این‌که در سال 1391 و 1392 سرانه مصرف کاشی و سرامیک به پنج مترمربع رسیده بود و کاشی‌کاران مصرف 350 میلیون مترمربع کاشی در کشور را تجربه کردند، اما اکنون میزان مصرف به 170 میلیون مترمربع تا 200 میلیون مترمربع رسیده است.

چهارمین تولیدکننده کاشی و سرامیک جهان، با خطر از دست دادن بازارهای خود مواجه است.

به گزارش سرویس بازار ایسنا، ایران اکنون در میان چهار کشور نخست تولیدکننده و صادرکننده کاشی و سرامیک قرار دارد اما فعالان صنعت کاشی و سرامیک از رکود حاکم بر این صنعت و کاهش 30 درصدی مصرف کاشی و سرامیک در بازار داخل می‌گویند.

از سوی دیگر فعالان این عرصه از کم رونقی صادرات می‌گویند و به نظر می‌رسد مشکلات امنیتی کشورهای منطقه، بازارها را دستخوش نوسان کرده است. در این میان جدیت رقیبان نیز قابل توجه است؛ ترکیه با برنامه و سیاست تلاش می‌کند جای ایران را در بازارهای منطقه بگیرد. همچنین برخی فعالان این صنعت معتقدند صدای پای هند پشت سر ایران به وضوح شنیده می‌شود و اگر به فکر نباشیم به زودی بخش بیشتری از بازارهای منطقه را از دست می‌دهیم. در چنین شرایطی، با وجودی که هنوز هم ایران از نظر میزان تولید در جهان شرایط خوبی دارد، بخش زیادی از تولیدات کاشی و سرامیک کشور در انبارها دپو می‌شوند و راهی به بازارهای داخلی و خارجی نمی‌یابند.

توجه به کمیت به جای کیفیت

یکی از فعالان صنعت کاشی و سرامیک، رکود اقتصادی حاکم بر کشور، کیفیت پایین محصولات ایرانی و کمبود تجربه و دانش تخصصی را مهم‌ترین عوامل شکل‌گیری شرایط موجود این صنعت می‌داند.

هورمن پرویزی، در گفت‌وگو با سرویس ایسنا می‌گوید: رکود فعلی حاکم بر اقتصاد کشور بر صنعت ساخت و ساز نیز تاثیر گذاشته است و با کاهش ساخت و ساز، صنایع وابسته به آن نیز دچار رکود شده‌اند.

مدیرعامل شرکت تایلسی بیان می‌کند: در ایران بیشتر از آنکه به کیفیت محصولات کاشی و سرامیک توجه شود به کمیت پرداخته شده است. در در حال حاضر ما از نظر میزان تولید در جایگاه چهارم جهان ایستاده‌ایم اما از نظر کیفیت شاید بتوان گفت در میان 20 کشور نخست نیز قرار نداریم.

وی می‌افزاید: صنعت کاشی و سرامیک ایران، از نظر «تولید دانش تخصصی»، «بازاریابی و فروش» و «تحقیق و توسعه» بسیار ضعیف است و در حالی که دستگاه‌ها و تجهیزات نوینی در کارخانه‌ها وجود دارد نیروی انسانی فعال در این صنعت از دانش کافی برای بهره‌گیری از تمام امکانات این دستگاه‌ها برخوردار نیست.

پرویزی با اشاره به حجم بالای صادرات کاشی و سرامیک به عراق در سال‌های گذشته می‌گوید: نبود برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری صحیح برای ورود به بازار این کشور باعث شده است، بخش عمده‌ای از سهم ایران در بازار عراق جای خود را به محصولات کشورهای ترکیه و هند دهد.

به گفته این فعال اقتصادی، در سال‌های گذشته تعدادی از تولیدکنندگان و بازرگانان ایرانی محصولات بی‌کیفیت را با قیمت بسیار پایین به عراق صادر کردند اما ترکیه با حفظ کیفیت و استانداردهای لازم توانست بازار عراق را به دست گیرد و محصولات خود را با قیمت‌های بسیار بیشتر به فروش برساند.

مدیرعامل شرکت تایلسی معتقد است برای برون‌رفت از شرایط فعلی باید سیاست صنعت کاشی و سرامیک را برای حضور در بازارهای داخلی و خارجی تدوین کرد و به ویژه برای رونق دوباره صادرات و راه‌یابی به بازارهای جدید، فعالان این صنعت باید اتحاد بیشتری داشته باشند.

پرویزی می‌گوید: ترکیه با تشکیل انجمنی با عنوان ترکیش سرامیک، در نمایشگاه‌های معتبر این صنعت در کشورهای مختلف، محصولات ترک را به صورت کلی معرفی و با تبلیغات گسترده در طول هر نمایشگاه نظر خریداران را جلب می‌کند. ما نیز می‌توانیم از این روش الگو بگیریم و انجمن ایران سرامیک را در جهان معرفی کنیم.

وی کاهش توجه به کمیت و تمرکز بر کیفیت و طراحی، هدف‌گیری بازارهای جدید مانند روسیه و اعزام نیروهای متخصص به نمایشگاه‌ها برای آشنایی با تکونولوژی‌های جدید را دیگر راه‌های برون‌رفت صنعت کاشی و سرامیک از شرایط کنونی می‌داند.

تقدینگی در انتظار رفع تحریم‌هاست

به اعتقاد مدیر روابط عمومی و امور بین‌المللگروه صنعتی تاپ‌سر، نقدینگی در انتظار مشخص شدن شرایط اقتصادی کشور پس از رفع تحریم‌هاست و این امر می‌تواند یکی از عوامل مهم رکود حاکم بر صنعت ساختمان و صنایع وابسته از جمله کاشی و سرامیک باشد.

سید مجتبی سعیدنژاد به ایسنا می‌گوید: در حال حاضر تمامی صنایع کشور از جمله صنعت ساخت و ساز در رکود به سر می‌برند اما از میزان سپرده‌گذاری در بانک‌ها کاسته نشده است و این امر نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران در انتظار مشخص شدن شرایط بازار و تصمیم‌گیری برای فضای سرمایه‌گذاری هستند و به احتمال زیاد از ابتدای سال آینده بازار شرایط بهتری می‌یابد.

به گفته وی یکی از راه‌های در امان ماندن از شدت آسیب‌ها در شرایط رکود داخلی، توجه به صادرات است.

مشکلات عراق و کاهش صادرات

معاون فروش و بازاریابی کاشی و سرامیک پارس میداس، مشکلات امنیتی و اقتصادی در عراق و کاهش قابل توجه صادرات کاشی و سرامیک ایران به این کشور را مهم‌ترین عامل رکود حاکم بر این صنعت و دپوی محصولات در انبارها می‌داند.

سهیلا رامش بیان می‌کند: در شرایطی که انبار کارخانه‌ها انباشته از محصولات شده است، برخی از شرکت‌های کوچک‌تر برای تامین هزینه‌های جاری خود به سمت ارائه تخفیف‌های بیش از حد به خریداران داخلی و خارجی رفته‌اند و نظم بازار را به هم زده‌اند.

به گفته وی این شرایط باعث شده است بازرگانان عراقی از بعضی فروشندگان ایرانی سوءاستفاده کنند و به دنبال تخفیف‌های غیرمنطقی باشند.

رامش می‌گوید: سودهای بالای بانکی و رکود حاکم بر صنعت نیز باعث شده است سرمایه‌گذاران به جای ورود به فعالیت‌های تولیدی یا ساخت و ساز، سرمایه‌های خود را در بانک‌ها سپرده‌گذارای کنند.

معاون فروش و بازاریابی کاشی و سرامیک پارس معتقد است: در صورت بهبود شرایط بازار عراق، تجدیدنظر در سیاست‌گذاری‌های بانکی و رفع تحریم‌های اقتصادی ایران، وضعیت بازار کاشی و سرامیک بهبود می‌یاید.

نبود حمایت از تولیدکننده

مدیر مهندسی فروش کاشی و سرامیک حافظ نیز به ایسنا می‌گوید: رکود در این صنعت از سال گذشته تشدید شده است و شاید از جمله مهم‌ترین دلایل آن سردر گمی بازار و نبود حمایت‌های کافی از تولیدکنندگان باشد.

ارسطو غفاری صنعت کاشی و سرامیک را یکی از صنایع مادر در کشور می‌داند و می‌افزاید: دولت باید برای بهبود شرایط این صنعت، پروژه‌های ساخت و ساز بزرگ را مکلف به استفاده از محصولات تولید داخلی کند.

وی ادامه می‌دهد: تخصیص اعتبار و تسهیلات برای رونق ساخت و ساز در کشور یکی دیگر از راه‌های بازگشت رونق به بازار کاشی و سرامیک است.

به گفته این فعال اقتصادی، قیمت تمام شده محصولات ایرانی نسبت به نمونه‌های مشابه چینی بیشتر است که این امر رقابت را مشکل می‌کند و دولت باید با کاهش تعرفه مواد اولیه وارداتی و حمایت از صنایع در زمنیه حامل‌های انرژی و نیروی انسانی، امکان کاهش قیمت‌ها را فراهم کند.

مدیر مهندسی فروش کاشی و سرامیک حافظ بیان می‌کند: بانک‌ها با ارائه تسهیلات ارزان‌قیمت و بلندمدت می‌توانند به بهبود شرایط صنعت کاشی و سرامیک کمک کنند البته به شرطی که نظارت کافی بر محل مصرف تسهیلات پرداختی وجود داشته باشد.

شرایط کمی بهتر شده است

مدیر بازاریابی و پشتیبانی فروش شرکت کاشی و سرامیک فخار و برلیان رفسنجان، با وجوی که رکود حاکم بر صنعت ساختمان و صنایع وابسته به آن را در یک سال و نیم اخیر تایید می‌کند ولی معتقد است در دو یا سه هفته اخیر شرایط تا حدودی بهتر شده است.

مصطفی حسینخانی به ایسنا می‌گوید: در جریان بحث‌های مربوط به توافق هسته‌ای و پس از امضای آن، مردم در انتظار کاهش قیمت‌ها بودند و به همین دلیل ساخت و سازها را متوقف کرده بودند اما به نظر می‌رسد از ابتدای مرداد ماه برای بازار مسجل شده باشد که حداقل در کوتاه مدتی تغییری در این زمینه رخ نمی‌دهد.

وی می‌افزاید: در مدت اخیر صاحبان برخی پروژه‌های ساختمانی نیمه‌تمام فعالیت خود را سر گرفته‌اند و این امر تکان مختصری به بازار صنایع وابسته وارد کرده است.

این فعال صنعت کاشی و سرامیک ادامه می‌دهد: برخی پروژه‌های جدید نیز استارت خورده‌اند که البته این امر تاثیر خود را در بازار کاشی و سرامیک تا حدود پنج یا شش ماه دیگر که این پروژه‌ها به مرحله نازک‌کاری برسند نشان می‌دهد.

حسینخانی بیان می‌کند: با وجود تحرکات رخ داده در صنعت ساختمان، این بخش با کمبود نقدینگی مواجه است چرا که با توجه به نوسانات موجود در قیمت مصالح ساختمانی و ریسک‌هایی که در این صنعت وجود دارد، صاحبان سرمایه ترجیح می‌دهند نقدینگی خود را در بانک‌ها سپرده‌گذاری کنند و بدون ریسک، سود بالایی کسب کنند.

امسال بدتر از پارسال

مدیر فروش شرکت آرمتی اما تاکید دارد با وجودی که صنعت کاشی و سرامیک در سال گذشته نیز شرایط خوبی نداشت اما وضعیت این صنعت در سال جاری به مراتب بدتر شده است.

سحر سالار به ایسنا می‌گوید: در شرایط معمول، بازه زمانی اردیبهشت تا مهر ماه بیشترین ساخت و ساز در کشور انجام می‌شود و به تبع آن شرکت‌های تولیدکننده کاشی و سرامیک نیز اوج فروش خود را تجربه می‌کنند اما در ماه‌های گذشته رکود کم‌سابقه‌ای بر بازار حاکم بوده است.

وی می‌افزاید: بسیاری از سرمایه‌گذاران تصور می‌کنند با آغاز اجرای توافق هسته‌ای قیمت مصالح ساختمانی کاهش می‌یابد به همین دلیل وارد این فضا نشده‌اند و منتظر تحولات آینده هستند.

مدیر فروش شرکت آرمتی با اشاره به اینکه عمده صادرات کاشی و سرامیک ایران به کشورهای عراق، پاکستان، افغانستان و آسیای میانه انجام می‌شود، می‌گوید: مدتی است صادرات به این کشورها به ویژه عراق و پاکستان نیز با مشکل مواجه شده است.

به گفته سالار، این مشکلات در کنار افزایش بی‌رویه واحدهای تولیدکننده کاشی و سرامیک، آینده این صنعت در کشور را نامعلوم کرده است و چشم‌انداز چندان مثبتی برای آن قابل تصور نیست.

رکود هسته‌ای در بازار

مدیر برندهای کاشی و سرامیک پاسارگاد می‌گوید: از سال گذشته و زمانی که بحث توافق هسته‌ای جدی‌تر شد رکود در بازار مسکن و صنایع وابسته به آن کاملا مشهود است.

شیرین ریحان در گفت‌وگو با ایسنا می‌افزاید: این رکود از ابتدای سال جاری تشدید شده است و اکنون نیز همه در انتظار فرا رسیدن زمان اجرای توافق و شرایط پس از آن هستند.

وی ادامه می‌دهد: تا زمانی که بازار بازسازی و نوسازی مسکن رونق نگیرد، صنایع وابسته آن از جمله کاشی و سرامیک نیز از رکود خارج نمی‌شوند.

پنجره مادون قرمز از جنس ایتریا یا اکسید ایتریم در پژوهشگاه مواد و انرژی ساخته شد.

به گزارش سرویس علمی ایسنا، دکتر علی صداقت، عضو هیئت علمی پژوهشگاه مواد و انرژی با اعلام این خبر گفت: استفاده گسترده از فناوری امواج مادون قرمز در صنعت موجب شده تا این تکنولوژی یکی از بخش‌های مهم صنعت الکترونیک مدرن محسوب شود که مواد عبوردهنده امواج مادون قرمز پایه و اساس این فناوری هستند.

وی افزود: این مواد معمولا باید دارای عبور امواج مادون قرمز زیاد، خواص مکانیکی عالی و تابش کم در دماهای بالا باشند و ایتریا یا اکسید ایتریم (Y2O3) به دلیل خواص منحصر به فردی چون مقاومت حرارتی، عبور امواج مرئی و مادون قرمز و مقاومت به خوردگی بالا، ماده‌ای قابل اعتماد برای پنجره‌های مادون قرمز بوده و در دیرگدازهای دما بالا به کار می‌رود.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه مواد و انرژی گفت: برای ساخت این سرامیک از روش‌های مختلفی مانند سینتر معمولی تحت اتمسفر خلا یا هیدروژن استفاده شده است.

وی ادامه داد: در این روش‌ها دمای سینتر بالا بوده و اندازه دانه به دلیل زمان سینتر طولانی معمولا مقدار زیادی است.

صداقت افزود: سرامیک‌های دانه درشت استحکام کمی دارند که این مسئله هنگام کاربردی شدن آنها بیشتر خود را نشان می‌دهد و نوآوری این پروژه استفاده از فناوری پیشرفته (SPS) و افزودنی جدید جهت بهبود خواص اپتیکی و مکانیکی محصول است.

وی در پایان ضمن تشکر از دکتر محمد ذاکری و مهندس آیرم از همکاران این پروژه تحقیقاتی گفت: دستاورد این پروژه ساخت قطعه سرامیکی شفاف مادون قرمز به قطر cm 4 با عبوردهی بیش از 80 درصد است.